هر كس كه مُرد، ديگر زنده نمي‌شود/ پیام استاد شکارچی براي آیین رونمایی از فیلم مستند ‌رضا دوباره می‌خ

چهارشنبه گذشته فیلم مستند زندگی‌نامه استاد رضا سقایی، اسطوره فقید موسیقی لرستان فیلی، اثر محمد سیف‌زاده، در خرم‌آباد رونمایی شد.

به گزارش خبر لرستان به نقل از لور، علی‌اکبر شکارچی نوازنده کمانچه ایرانی آهنگ‌ساز و استاد موسیقی سنتی ایران و موسیقی لری، در پیامی به این مراسم مرحوم رضا سقایی را ارج نهاد و از زحمات سيد محمد سیف‌زاده در ساخت این اثر تقدیر کرد.

متن پیام استاد شکارچی به شرح زیر است:

بزنید چُو وُر دُهل‌، دُهلُ وُرچو هر که مُرد بارِهَنی دِ زنه نی‌بو

(بکوبید بر دهل، دهل را بکوبید تا بگوید آن‌چه که ما عاجزیم از گفتنش با کلام، هر که مُرد، بار ديگر زنده نمي‌شود)

در گذشته‌ای نه چندان دور در غرب کشور مردمان لک‌زبان لرستان هرگاه عزیزی یا بزرگی از دست می‌دادند هیچ‌کس جز سرنا و دهل نمی‌توانست و جرات اعلام مرگ او را نداشت.

آهنگ سحری؛ آهنگ سحری سرنا و دهلی است که بی‌کلام به لحاظ ریتم و ملودی و پرده‌بندی همه و همه شیون است و وا ویلا، عصیان است و سوگ و هی را هیرویی است با رقص و آواز در پس نوای غم‌بار سحری، ‌زنان و دختران ایل در آواز و در خیال اشعار زیر را به طور جمعی در هماهنگی حیرت‌انگیزی بانگ برمی‌آورند ...

یه مال کیه چُول و ویرانه قوی قوی با یه قوش‌ایش کرده لانه

یه لیل کیه مچوو با وان و پای پتی وهلکه دوان

حیف تونم بو گِل اربانت بو ای گِله اربان دشمنانت بو

مَر ساتی دَرچُو داخت له جرگم سنگ بو و بالین گِل بو و برگم

اشعار فوق هم رقص کلام است هم رقص سوگ، هم‌کلامند و هم تصویر‌. بهتر بگویم تابلوهای نقاشی هستند که نه با دست و انگشتان بشر که با ذهن و خیال رنگ‌آمیزی شده‌اند و جان گرفته‌اند.

با خودم می‌گویم مگر می‌شود مردمانی اشعارشان این‌چنین با شد و خوانندگانش امثال ... مومه (مؤمن‌علي جوزي‌پور)، سوزی‌ جیلا (سبزعلي درويشيان)، حشمت رشیدی و رضا سقایی نباشد.

نگهبانان فرهنگ و موسیقی این سرزمین بهترین‌هایی را می‌آفرینند همان طور که بهترین نغمات و اشعار بر ذهن و ذوق بشر جاری می‌کنند.

ولی ای مردم انسان‌ها وقتی در قید حیات‌اند چشم به راه سپاس و تقدیر مردمند به گمان من آن‌چه که روح و روان انسان را با طراوت و شادمان می‌کند همه آن است که در قید حیاتش صورت می‌گیرد به بیان دیگر انسان با نوشیدن مهر زلال مردم، جهان و جسم را با آسودگی ترک می‌کند.

درود خدا بر هنرمند ارجمند محمد سیف‌زاده عزیز که هم در قید حیات هنرمندان و هم در نبودن‌شان نماینده دلسوز و قدرشناس مردم لرستان است.

یادم می‌آید وقتی هر هفته برای دیدن فیلم‌برداری فیلم "خون‌بس" ساخته دوست و هنرمند گرامی ناصرغلامرضایی به خرم‌آباد می‌آمدم، آقای سیف‌زاده مجموعه‌ای صوتی از سرنای شامیرزا مرادی، امیرقلی ساکی‌فر، آواز مومه و سوزی جیلا و بسیاری دیگر از هنرمندان را بی دریغ به من هدیه مي‌داد، و آن‌چنان با شوق وصف‌ناپذیری از آهنگ و اجراها صحبت و ذوق می‌کرد که هرگز فراموش نمی‌کنم، حاصل تلاش پیوسته ایشان کتاب پیشینه موسیقی لرستان و شاید آثار دیگر که من از آنان بی خبرم و پژوهش گران‌بهایی که شما امشب شاهد طپش بی‌امان قلب و اندیشه او برای فرهنگ و موسیقی لرستان هستید (20 خرداد 94 رونمایی آثار و زندگینامه رضا سقایی).

من نادیده می‌دانم ذوق و خلاقیتش در این اثر مانند تجسم رقص‌سوار بازی شاه‌میرزا مرادی، شادمانی آمیخته با حزن در سیت بیارم سوزی جیلا و مثل حیرانی بازیابی کتیبه و آثار نیاکان‌مان در غار کلماکره برای شما شورانگیز، اثر بخش و تحسین‌برانگیز خواهد بود.

مهرت جاری، ذوقت جوشان، اندیشه‌ات خلاق ای مرد بزرگ. من هرچه از سقایی بگویم بهترینش را شما امشب با همت این هنرمند شیفته و دلسوز می‌شنوید و می‌بینید. به قول معروف وقتی مشک خود ببوید من عطار چه بگویم! به قول سعدی:

بیا تا برآریم دستی ز دل که نتوان برآورد فردا ز گِل

برای شادمانی امشب شما این چند کلام را از دل برآوردم. سر شب‌تان خوش دل‌تان شاد.

شنیدن و دیدن زندگی زنده یاد سقایی برایتان پندآموز و گوارای‌تان باد. وفا به هنر و موسیقی راستین نیاکان‌مان روز به روز در وجودتان مستحکم‌تر باد سپاس‌گوی هر کس و هر مقامی که فرصت ارائه آثار هنری را فراهم می‌کند بمانیم.

به جای من، روی سیف‌زاده را ببوسید و از ته دل برای او کف بزنید و فریاد شادی برآرید.

ارادتمند شما: علي‌اكبر شکارچی 20 خرداد 94

* علی‌اکبر شکارچی نوازنده کمانچه ایرانی آهنگساز و استاد موسیقی سنتی و موسیقی لری است.

همچنين در آئیبن رونمایی از همین فیلم سیدمحمد سیف‌زاده کارگردان و تهیه کننده سینما و تلویزیون و سازنده این فیلم به پشت تریبون رفت و در بخشی از سخنان خود اذعان داشت:

استاد سقایی نه ژست روشن‌فکری گرفت که روشن‌فکرش بخوانند و نه بنده زر و زور شد که خود را به هنر آویزان کند اما همچون حکیم طوس این افتخار ما مسلمانان شیعه ایرانی مورد بی مهری قرار گرفت. که در اندیشه تاریخی اش سروده است:

جهان سر به سر حکمت و عبرت است چرا بهره ما همه غفلت است

هنرمند را شاد و نزدیک دار جهان بر بد اندیش تاریک دار

همچنین کارگردان فیلم بلند "رضا دوباره می خواند" پیامی را در پاسخ به پیام استاد شکارچی منتشر ساخت، متن پیام بدین شرح است:

با سلام و آرزوی سلامتی به محضر استاد بی‌بدیل موسیقی ایرانی این حقیر لایق پیام محبت‌آمیز و الطاف بی شائبه جنابعالی نبودم کار اصلی را موسیقی دانان و هنرپرورانی مثل شما انجام داده‌اید که مانا و نامیراست به قول لسان‌الغیب خواجه شیراز:

قلندران حقیقت به نیم جو نخرند قبای اطلس آن کس که از هنر عاری است

سپس استاد شکارچی در پیامی تلفنی این‌چنین اظهار داشت: آقای سیف‌زاده عزیز؛ شما بیش از این لایق هستید خدا را شکر که دست نگه‌دارنده موسیقی این سرزمین شما را به این راه کشاند شما از همان روزها که اولین دیدارمان بود نشان شیفتگی و شایستگی بر پیشانی داشتید.

موفق و سرفراز بمانید. به امید دیدار شما و دیدن فیلم‌تان ...

سيد محمد سيف‌زاده

نگاهی به مستند «رضا دوباره می‌خواند» ساخته‌ی سیدمحمد سیف‌زاده

اين فيلم به مدت 45 دقيقه شامل زندگی و آثار استاد رضا سقایی فرازهای مهمی از دوران طلایی موسیقی لرستان است که این استاد بی‌بدیل موسیقی لُری با تسلط کافی و کامل توانسته در طول حیات هنری خود موسیقی کهن و تاریخی لرستان را به موسیقی مُدرن و امروزی پیوندی شگرف دهد و در خلق هنری حماسی سرودهای لُری ایفای نقش نمتيد.

این فیلم مستند به تولد و زندگی و ورود به کارهای اجتماعی در دوران نوجوانی و سختی و مشقت‌های استاد سقایی و سال‌های آغازین زندگی در طول دهه 30 و چگونگی راه‌یابی به بی‌سیم رادیویی قلعه فلک الافلاک به‌ واسطه گوینده پیشکسوت و هنرمند مشهور مرحوم استاد محمد رایگان و همراه با پیشگامان موسیقی بومی از زبان استاد رضا سقایی روایت می‌کند.

بعدها در سال 43 و معرفی او به واسطه پژوهشگر توانای کشور استاد حميد ایزدپناه به رادیو تهران و اجراهای موفق و انتخاب آثار او به عنوان تصنیف سال و ورود به عرصه حرفه‌ای توسط آهنگ‌سازان آن دوره و خاطرات او و یارانش پرداخته و به بیان خاطرات او در سالن‌ها و شهرهای مختلف و حتی حضور او در کنار فیلم‌سازان حرفه‌ای کشور و آهنگ‌سازان به‌نامی همچون مجتبی میرزاده و ورزشکاران و مربیان ناموری همانند مرحوم استاد ناصر میرزایی (مربي تيم‌هاي خيبر و فجرخرم‌آباد) از زبان و گفتار این درگذشتگان با پخش تصاویری از سال‌های دهه 40 و 50 خورشیدی برای نخستین بار به زوایای جدیدی از زندگی حقیقی این چهره ماندگار و تأثیر او بر شناخت جهانی موسیقی لرستان می‌پردازد.

تصویربرداری، جمع‌آوری و پژوهش اسنادی این فیلم از سال 1366 توسط سید محمد سیف‌زاده آغاز گشت و تا پایان روزهای عمر و درگذشت استاد سقايي در سال 89 ادامه داشته است.

تدوین و صداگذاری این مجموعه را سعيد حاجی‌زاده به‌ عهده داشته و تصویر‌برداران و فیلمبرداران و صدابرداران مختلفی در طول دهه‌های مختلف این کار را به سرانجام رسانده‌اند.

تهیه کننده و کارگردان: سید محمد سیف‌زاده از مولفان و فیلم‌سازان این سرزمین می‌باشد.

تدوین: سعيد حاجی‌زاده

علاوه بر حضور بسیاری از چهره‌های فرهنگی و هنری تاریخ لرستان این فیلم با یاری هنرمندانی همچون شادروان حجت‌الله مجلسی، مجتبی امیری‌، محمد باجلان، حمیدرضا بیرانوند، محسن مرادی‌نژاد، مجتبی عباسی، فرزاد علی‌محمدی همراه و همفکر این مستند بلند درباره آثار و زندگی استاد رضا سقایی هستند.

آثار قبلی این کارگردان که فارغ‌التحصیل رشته سینما از دانشگاه هنر تهران است، سریال «سور و سوگ» شبکه اول 1368 درباره آداب و رسوم سرزمین لرستان، فیلم سینمایی «آخرین تک سوار» اکران در سینما و شبکه‌های مختلف تلویزیونی، سریال «دیار به یاد ماندنی» ثبت در ردیف میراث شفاهی و معنوی مردم لرستان، فیلم بلند «آن گاه خورشید خاموش می شود» شبکه سراسری، مجموعه مفاخر سرزمین ما دکتر زرین‌کوب، دکتر شهیدی، استاد آیتی و دیگر چهره‌های ماندگار و فیلم مستند قصه نانوشته، خانه‌ای رو به آفتاب، خانه در نسیم بادو دیگر آثار این مولف و فیلم‌ساز؛ تألیف کتاب علما در روشنایی تاریخ منتخب هفته کتاب سال 93، کتاب پیشینه تاریخ موسیقی لرستان منتخب انجمن موسیقی لرستان مي‌باشد.